کرونا و آموزش کودکان
سید علی کاشفی خوانساری: پرهزینه بودن برنامه‌های فرهنگی و فیلترینگ، موانع اوقات فراغت کودکان

در شرایط تعطیلی کلاس‌های آموزش رسمی و همین‌طور بخش زیادی از کلاس‌ها در بخش آموزش غیر رسمی، اکثر کودکان و نوجوانان در سراسر کشور در تابستان در خانه‌ها به سر می‌برند تا از ویروس خطرناک کرونا در امان بمانند. در این میان ممکن است آسیب‌هایی مانند روی آوردن به سرگرمی‌های بی‌فایده و یا افسردگی این گروه سنی را تهدید کند.
در پایگاه اطلاع‌رسانی کودک‌شهر با سید علی کاشفی خوانساری، پژوهشگر و نویسنده‌ی کودک و نوجوان گفت‌وگو کرده‌ایم. این کارشناس فرهنگی حوزه‌ی کودک با اشاره به هزینه‌های زیاد کلاس‌های فرهنگی و فیلترینگ برای خانواده‌ها، برای اوقات فراغت کودکان و نوجوانان در سراسر کشور پیشنهادهایی ارائه کرده که می‌تواند بخشی از موانع در این مسیر را برطرف کند.

در شرایطی که مدارس تعطیل است و برنامه‌های تفریحی خانواده‌ها مانند سال‌های گذشته نیست، به نظر شما چه کار باید کرد تا نهادهای مختلف اوقات فراغت کودکان و نوجوانان را به شکل مستمر و موثر برگزار کنند؟
– ناگزیر هستیم که با شرایط جدید خودمان را وفق دهیم. یکی از گروه‌هایی که در این شرایط مظلوم و مغفول واقع شده‌اند کودکان هستند. بچه‌ها به دلیل حساسیت‌هایی که دارند، عملا در خانه‌ها زندانی شده‌اند. به نظر من این موضوع مهمی است که مدیران فرهنگی باید در مورد آن در سطح کلان سیاست‌گذاری کنند. از جمله فعالیت‌هایی که در این زمینه می‌توان پیشنهاد داد برگزاری رویدادها و کلاس‌های مجازی و مطالعه‌ی کتاب و تسهیل دسترسی به کتاب است.
در بحث آموزش شهرداری پیش‌گام شده و برنامه‌هایی را تحت عنوان مدرسه‌ی تابستانی تهران به صورت رایگان برگزار کرده است. کلاس‌های مجازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز رایگان است اما متاسفانه برنامه‌های دیگر کانون هزینه‌ی مالی دارد. هزینه‌های مختلف بخش فرهنگی در حالی است که بخش اعظم جامعه به علت شرایط تحریم اقتصادی در تامین نیازهای اولیه‌ی خود با مشکل جدی روبه‌رو هستند. می‌توانیم بگوییم اکثر قریب به اتفاق مردم امروز در دسته‌ی طبقه‌ی فقیر طبقه‌بندی می‌شوند.

با این وصف، به نظر شما سازمان‌ها و نهادها برای اوقات فراغت کودکان باید چه برنامه‌ریزی‌هایی کنند؟
– نهادهای مختلفی مثل آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه‌ی هنری، شهرداری‌ها و نهادهای دیگر نیاز است برنامه‌هایی را به شکل مجازی برای کودکان و نوجوانان طراحی کنند. همچنین اطلاع‌رسانی این برنامه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. به نظر من صدا و سیما باید شکل برنامه‌هایش را تغییر دهد و خیلی از برنامه‌های آموزشی را به شکل برنامه‌های مجازی و از راه دور پخش و به این وسیله بتواند نقش خودش را پررنگ کند.
در بخش کتاب‌خوانی نیز متولیان فرهنگی در بخش مجازی بیشتر هزینه کنند. به عنوان مثال بودجه‌هایی که پیش از شیوع ویروس کرونا برای نمایشگاه کتاب و سایر برنامه‌های فرهنگی در نظر گرفته شده بود، می‌تواند جایگزین برنامه‌های مجازی شود. می‌توان برنامه‌هایی را در نظر گرفت که خانواده‌ها با تخفیف به شکل اینترنتی کتاب سفارش دهند و در خانه تحویل بگیرند. دسترسی آن‌ها از سوی ناشران دولتی به کتاب‌های الکترونیک آسان‌تر شود و با رعایت حقوق مولفان و مترجمان در اختیار خانواده‌ها قرار بگیرد.
در موقعیت جدیدی هستیم که باید ببینیم در این شرایط چه سرگرمی‌ها و بازی‌ها و آموزش و حتی گشت و گذارهای مجازی و مسابقاتی می‌توانیم داشته باشیم.

با توجه به این‌که دسترسی به اینترنت برای خانواده‌ها در سراسر کشور با مشکلاتی همراه است، چه اقدامات دیگری می‌توان انجام داد؟
– بدیهی است که پیش‌نیاز اصلی برای فعالیت در فضای مجازی اینترنت است. یکی از مواردی که دولت باید در مورد آن تمهیداتی بیاندیشد، فراهم کردن امکانات لازم برای دسترسی خانواده‌ها به اینترنت است. در مورد این مسئله نیاز است که یارانه تخصیص بدهند. در بسیاری از کشورها اینترنت رایگان است. علاوه بر این در مورد رفع فیلترهای غیر لازم بهتر است اقداماتی انجام شود. البته برخی از فعالیت‌ها بدون اینترنت نیز امکان‌پذیر است، مانند ارائه‌ی تخفیف برای این‌که مردم کتاب‌ها را تلفنی سفارش دهند و در منزل دریافت کنند. آموزش‌های صدا و سیما هم برای کسانی که به اینترنت دسترسی ندارند می‌تواند مفید باشد.

* کودک‌شهر در یک سلسله‌گفت‌وگو سعی دارد با ذکر مثال‌هایی از تجربه‌های تازه در امر آموزش‌های غیرمستقیم هنر و فرهنگ به کودکان در دوران کرونا، تغییر فضا و اثرات آن را بررسی و راهکارهای جدید برای تقویت تاثیرات مثبت را مطرح کند.

#کرونا_و_کودکان

گفت‌وگو از نیلوفر شهسواریان، کودک‌شهر